در مورد ترخیص کالا در بندرعباس بیشتر بدانیم !
رسیدیم به یکی از کلیدی ترین مراحل زنجیره ی تامین و تاثیرگذار بر موفقیت تجارت داخلی که ترخیص کالا در بندرعباس است. بندر عباس موقعیت استراتژیکی در جنوب کشور دارد و به واسطه ی اینکه به آب‌های آزاد به راحتی دسترسی دارد توانسته به عنوان یک گیت بزرگ برای ورود و خروج کالا شناخته شود. بندر عباس دو گمرک بزرگ و مجهز دارد به نام های گمرک شهید رجایی و گمرک شهید باهنر که هر دو در کنار تجارت بین الملل ایران را می سازند. اگر بخواهیم تحلیل دقیق‌تری از ترخیص کالا در بندرعباس داشته باشیم باید رقبای اصلی این دو گمرک را بررسی کنیم و بودجه‌های دولتی اختصاص یافته به آن‌ها را بررسی کنیم و ببینیم چه تفاوتی با سایر بنادر دارد و در ادامه به معرفی سازمان های همکار گمرک و میزان تأثیر هر یک بر روند ترخیص کالا بپردازیم.
رقبای اصلی گمرک‌های رجایی و باهنر را بشناسیم !
وقتی به گمرک‌های رجایی و باهنر و آن ها را در بافت ترخیص کالا در بندرعباس بررسی می کنیم به این نتیجه میرسیم که رقبای اصلی را عمدتا بنادر بزرگ منطقه خلیج فارس تشکیل داده اند بعلاوه ی چند بندر داخلی در کشور. بزرگ ترین رقیب منطقه ای را می توانیم بندر جبل علی در امارات متحده عربی بدانیم. این بندر ظرفیت سالانه بیش از ۱۹ میلیون TEU دارد و به خاطر زیرساخت های پیشرفته و مجهزش استحقاق این را دارد که بزرگ ترین بندر خاورمیانه نامیده شود. در ادامه می توانیم به سراغ بندر حمد قطر برویم با ظرفیت ۷.۵ میلیون TEU و مجهز به فناوری‌های نوین که آن را به رقیب دیگری برای ترخیص کالا در بندرعباس تبدیل کرده است. داخلی به رقبا نگاه کنیم به امام خمینی، بوشهر و چابهار می توانیم اشاره کنیم که در زمینه ترخیص کالا فعالیت دارند، اما از نظر حجم و اهمیت، هنوز با بندرعباس قابل مقایسه نیستند .
بیایید تا بودجه دولتی گمرک‌های رجایی و باهنر را با سایر بنادر مقایسه کنیم !
ترخیص کالا در بندرعباس مخصوصا در بهترین بندر آن یعنی گمرک شهید رجایی توجه دولت را به خودش جلب کرده است. داده‌های موجود نشان می دهند که بخش قالب بودجه های عمرانی و توسعه ای بنادر کشور به بندر شهید رجایی روانه می شوند. می شود گفت این اختصاص بودجه به نحوی است بعضی از سال ها حتی بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد کل بودجه عمرانی بنادر ایران را برای توسعه و تجهیز این بندر خرج کردند. بگذارید مثالی بزنم، در سال ۲۰۱۶ مبلغ ۱۲۵ میلیون دلار به پروژه های توسعه ای بندر شهید رجایی اختصاص دادند. این رقم را وقتی در کنار سایر بنادر مانند امام خمینی یا چابهار بگذاریم می بینیم که بسیار بالاتر است. بندر باهنر هم نقش مکمل دارد اما با این حال سهم کمتری از بودجه های دولتی را به خود اختصاص داده است و بیشتر در حوزه تجارت منطقه‌ای و پشتیبانی از بندر رجایی فعالیت می کند.
معرفی سازمان های همکار گمرک در کشور و نقش آن ها در ترخیص کالا
ترخیص کالا در بندرعباس را بدون همکاری و هماهنگی با سازمان‌های متعدد دولتی و خصوصی نمی توانیم به پیشرفت و ترقی برسانیم. هر کدام از سازمان هایی که در ادامه معرفی کرده ایم نقش مهمی دارند :
1. شرکت های ترخیص کالا (کارگزاران گمرکی) : این شرکت نقش میانجری گری دارند و مابین واردکننده/صادرکننده و گمرک قرار می گیرند. مسئولیت هایی دارند که می توان به تهیه مدارک، پرداخت عوارض و هماهنگی با سایر سازمان‌ها اشاره کرد و باید دانست که میزان همکاری آن‌ها بسیار بالا و حیاتی هم هست .
2. اداره کل بنادر و دریانوردی (سازمان بنادر): این نهاد هم مسئول مدیریت عملیات بندری، تخلیه و بارگیری کالا و هماهنگی با گمرک است. باید گفت که همکاری این سازمان در تسریع یا تأخیر روند ترخیص کالا تاثیر به سزایی می گذارد.
3. سازمان امور مالیاتی : این سازمان هم به دریافت مالیات بر ارزش افزوده و سایر مالیات های مرتبط با واردات و صادرات مشغول است به صورتی که بدون تسویه حساب مالیاتی ترخیص کالا انجام نمی شود.
4. وزارت صنعت، معدن و تجارت: وزارت صمت هم برای صدور مجوزهای واردات و صادرات و کارت بازرگانی فعالیت می کند. زمانی شما با این وزارتخانه همکاری می کنید که بخواهید به تعیین نوع کالا و مجوزهای لازم بپردازید.
5. سازمان غذا و دارو: اسم این سازمان مشخص می کند که برای ترخیص کالاهای غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی، تأییدیه این سازمان مورد نیاز اسن. جالب است بدانید که میزان همکاری آن در این حوزه ها بسیار تعیین‌کننده و مه است.
6. سازمان دامپزشکی : مشخص است که برای ترخیص کالاهای دامی و محصولات حیوانی نیاز است تا تأییدیه این سازمان دریافت شود.
7. سازمان ملی استاندارد: بحث استاندارد شد و شما باید بدانید که بررسی انطباق کالاها با استانداردهای ملی و صدور گواهی استاندارد بر عهده ی این سازمان است. اگر این سازمان تائید نکند می بینید که ترخیص کالاهای مشمول استاندارد انجام نمی شود.
8. سازمان حفاظت محیط زیست: کالاهای حساس زیست محیطی یا مواد خطرناک به مجوز این سازمان نیاز دارند.
9. شرکت‌های حمل و نقل و فورواردر: هماهنگی حمل کالا از بندر به مقصد نهایی را انجام می‌دهند و نقش مهمی در زمان‌بندی ترخیص دارند.
10. بانک‌ها و مؤسسات مالی: پرداخت عوارض، مالیات و هزینه‌های گمرکی از طریق بانک‌ها انجام می‌شود.
11. شرکت‌های بیمه: ارائه بیمه‌نامه برای کالاهای وارداتی و صادراتی، که یکی از مدارک لازم برای ترخیص کالا است.
12. نیروهای انتظامی و امنیتی: تأمین امنیت محوطه‌های گمرکی و مقابله با قاچاق و تخلفات را بر عهده دارند.
نتیجه گیری
باید بدانیم که ترخیص کالا در بندرعباس پیچیده و چندوجهی است و در عین اینکه دارد بر روی رقابت با بنادر منطقه ز‌ای و داخلی کار می کند نیاز دارد تا با همکاری نزدیک با مجموعه ای از سازمان های دولتی و خصوصی پیش ببرد. بودجه های اختصاص یافته بلا به گمرک شهید رجایی نشان می دهد که بنداین ر در اقتصاد کشور چه اهمیت استراتژیکی دارد. موفقیت در ترخیص کالا در بندرعباس، وابسته به هماهنگی و تعامل مؤثر میان تمامی سازمان های ذی ربط و رعایت دقیق مقررات و استاندارد می باشد.